شبکه بهداشت و درمان مهاباد
دانشگاه علوم پزشکی آذربایجانغربی
معرفی واحد:
تقریبا 45 درصد جمعیت دنیا و 58 درصد افراد بالای 10 سال در شمار نیروی کارجهانی قرار دارند. تلاش آنها که بی تردید به توان ایشان بستگی دارد موجب استحکام پایه های اقتصادی جوامع می گردد .
بسیاری از افراد بیش از یک سوم زندگی پس از بلوغ خود را در محیطهای مخاطره آمیز می گذرانند. طبق تخمین سازمالن جهانی بهداشت در سال 1995 سالانه 68 تا 157 میلیون مورد بیماری شغلی در اثر تماسهای شغلی مختلف ایجاد می شود .
بیماریهای شغلی در اثر تماس مستقیم باعوامل مضر شیمیایی و بیولوژیکی و خطرات فیزیکی محل کار بوجود می آیند .اگرچه بنظر می رسد که اینگونه بیماریها شیوع کمتری نسبت به دیگر بیماریها دارند شواهد دال براین مدعاست که گروه عظیمی از مردم بخصوص در کشورهای در حال توسعه مبتلا به اینگونه بیماریها هستند .
در بسیاری از موارد بیماریهای شغلی به حدی شدید هستند که فرد را ناتوان از انجام کار می سازد،مع ذالک دو عامل پیشگیری از آنها را آسان می سازد : اول اینکه عامل مولد اینگونه بیماریها قابل شناسایی – اندازه گیری و کنترل است . دوم اینکه افراد در معرض خطر در دسترس می باشندو میتوان آنها را مرتبا تحت معاینه و درمان قرار داد . مضافا اینکه اینگونه بیماریها در صورت معالجه فوری در مراحل اولیه برگشت پذیر می باشند . در نتیجه تشخیص بموقع بیماریهای شغلی حائز اهمیت است . بیش از 50 درصد افراد بزرگسال به نحوی در محیط کار خود در معرض یکی از عوامل زیان آور فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیک و ارگونومیک یا استرس های روانی و فشار کار بیش از حد قرار دارند.
بنابراین رعایت ضوابط و مقررات بهداشت حرفه ای و ایمنی می تواند نقش اساسی در تامین یک زندگی سالم و بارور را برای همه جوامع و انسان ها فراهم کند.
وظیفه اصلی مدیران صنایع و کارگاه ها، افزایش سطح تولید و سوددهی بیشتر است اما در عین حال مسئولیت این قشر برای حفظ سلامتی کارگران بسیار مهم تر است چرا که کاهش تولید و زیان های مادی را می توان به روش های مختلف جبران کرد اما ضایعات انسانی از جمله مرگ معلولیت های دائمی غیر قابل جبران است.
استاندارد بودن محیط های کار و رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه ای در سلامت کارگران نقش موثری دارد.متاسفانه مرگ های ناشی از کار در کشورهای در حال توسعه 5 برابر کشورهای صنعتی است بنابراین سلامت شاغلین به عنوان اقشار آسیب پذیر و ارگان مهم سلامت کشور باید مورد توجه خاص همه مدیران، کارفرمایان و سازمان ها قرار بگیرد.
چشم پوشی از حوادث و بیماری های شغلی جلوگیری از کاهش منابع مادی و انسانی را به دنبال دارد، این اقدام همچنین موجب کاهش فشارهای روانی در محیط کار و در نتیجه استفاده بهینه از نیروهای انسانی موجود می شود.ضمن این که نباید فراموش کرد که ایجاد انگیزه نشاط و سلامت نیروهای کار منجر به افزایش کیفیت محصولات، بهره وری و ارتقای کیفیت مدیریت می شود.
بیشتر خطرهای محیطی و محیط های پر خطر از صنعت، کشاورزی، حمل و نقل، صنایع ساختمان و معادن ناشی می شود و حضور بهداشت حرفه ای در مشاغل فوق می تواند نقش بسیار موثری در کاهش خطرهای شغلی و بهبود سلامت شاغلان این مشاغل داشته باشد
اهداف واحد:
ارتقاء و تامین عالی ترین درجه ممکن وضع جسمی – روانی و اجتماعی کارکنان همه مشاغل WHO و ILOطبق تعریف جلوگیری از بیماریها و حوادث شغلی انتخاب کارگر ویا کارمند برای محیط وشغلی که از لحاظ جسمی و روانی قدرت انجام انرا دارد ویا بطور اختصار تطبیق کار با انسان ودر صورت عدم امکان این امر تطبیق انسان با کار.
هدف از ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به حداقل رساندن بیماری های ناشی از کار و حد اکثر نمودن سلامت عمومی نیروی کار می باشد
تاریخچه بهداشت حرفه ای در ایران:
شروع فعالیتهای رسمی در زمینه ایمنی و بهداشت کار در ایران به سال 1325 همزمان با تشکیل وزارت کار و امور اجتماعی و تدوین قانون کار بر می گردد. در سال 1337 قانون مزبور با اصطلاحات و تغییراتی بصورت قانون به تصویب رسید که در این قانون وظایف مربوط به ایمنی و بهداشت کار بعهده اداره کل بازرسی کار محول گردیده بود .
این وضعیت تا قبل از سال 1362 ادامه داشت تا اینکه پس از تشکیل جلسات متعددی کارشناس و جلب نظر وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداری وقت و پیشمهاد و تصویب نامه مورخه 3/10/1362 هیئت دولت و به منظور جلوگیری از دوباره کاری و ارتقاء کیفیت ارائه خدمات برای حفظ و بالا بردن سلامت شاغلین ، مسائل بهداشتی محیط کار و کارگران به وزارت بهداری محول گردید و انجام این وظیفه ، ابتدا واحدی تحت عنوان واحد بهداشت حرفه ای در دفتر کل خدمات بهداشتی ویژه تاسیس و سپس به اداره کل بهداشت حرفه ای تغییر نام یافت . اداره کل بهداشت حرفه ای در آن زمان مسئولیت حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروهای شاغل کشور در حرف مختلف را عهده دار گردید تا اینکه با تصویب قانون کار جدید درتاریخ آبانماه سال 1369 و به استناد ماده 85 این قانون وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی عهده دار نظارت بر مسائل بهداشتی درمانی کارگران و محیط کار و وزارت کار و امور اجتماعی عهده دار نظارت بر ایمنی و حفاظت فنی کارگران گردید .
در حال حاضر مسئولیت نظارت و اجرای برنامه ها و طرحهای بهداشت حرفه ای در کشور بعهده مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی میباشد .
مهمترین برنامه های بهداشت حرفه ای:
1-ادغام بهداشت حرفه ای در سیستم شبکه
2-بازدید کارگاهی وتحت پوشش قرار دادن کارگاهها
3-بهداشت کشاورزی
4-سلامت قالیبافان
طب کار(معاینات دوره ای شاغلین) 5-
6-معاینات رانندگان
7-ساماندهی روشنایی در محیط کار
8-مقابله با صدا
9-ارگونومی
10-مشاغل سخت وزیان آور
11-آزمایشگاه بهداشت حرفه ای و اندازه گیری عوامل زیان آور
12-استقرارسیستم مدیریت بهداشت وایمنی در مدارس
13-پایش ونظارت بهداشت حرفه ای در کارگاههای کمتراز 50 نفر
14طرح کاهش وکنترل سیلیکوزیس
15-ایمنی شیمیایی
16-آمار
شرح وظایف واحد:
الف )برنامه ریزی
ب ) نظارت و پایش
ج ) هماهنگی
1- هماهنگی درون بخشی
· هماهنگی با سازمان دامپزشکی استان در زمینه تدوین پروفایل ایمنی شیمیایی
2- هماهنگی برون بخشی
ه ) اقدامات اجرائی
ج ) آموزش
ه) پشتیبانی
ح) جمع آوری وتجزیه وتحلیل آمار واطلاعات
ط) عضویت درکمیته ها ، کمیسیون ها، شوراها وجلسات کارگروه وگروههای کارشناسی
خدمات بهداشت حرفه ای شهرستان:
1-بازرسی از کلیه کارگاهها وکارخانجات و واحد های تولیدی صنعتی وخدماتی وکشاورزی ومعدنی مشمول قانون کار به استناد ماده 96 فصل چهارم این قانون
2- اندازه گیری ، شناسائی وارزشیابی عوامل فیزیکی وشیمیائی زیان آور محیط های کار ومطابقت آن با استانداردها در راستای اهداف تعیین شده
3- تعیین وتشریح ابعاد مختلف اهمیت حفظ سلامت نیروی کار بویژه از دیدگاههای مدیریت صنعتی وبهره وری برای مدیران وکارفرمایان در قالب سمینارهای استانی وگردهمائی های منطقه ای وروش های آموزشی مناسب در راستای جلب همکاری آنها
4- ارسال گزارشات مستند ومستدل علمی وفنی براساس اندازه گیریهای به عمل آمده ازمحیطهای کار به مدیران صنایع وارائه طریق در جهت تعدیل وکنترل عوامل حادثه سازوبیماریزا
5- بازآموزی ماهیانه کلیه کارشناسان ونیروهای بخش خصوصی ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای شهرستان
6- بازآموزی مدون پزشکان طب کار شاغل در بخش دولتی وخصوصی که معاینات کارگری را بعهده دارند
7- آموزش ضمن خدمت کلیه کارشناسان وکاردانهای بهداشت حرفه ای شاغل در مراکز خدمات جامع سلامت شهر و روستا
که نظارت وبازرسی محیط های کار را بعهده دارند باآخرین دست آوردهای علمی واجرایی بهداشت حرفه ای
8- تشخیص مشاغل سخت وزیان آور از طریق اندازه گیری وارزشیابی عوامل زیان آور محیط های کار به در خواست کمیته مربوطه
11- نظارت وپیگیری مستمر بر کمیته های حفاظت فنی وبهداشت کار تشکیل شده درکارگاههاوکارخانجات با ترکیب کاردان یا کارشناس بهداشت حرفه ای وافزایش کمی وکیفی عملکرد آنها طبق آئین نامه مربوطه منشعب از ماده 93 قانون کار
فعالیتهای واحد:
1- تشکیل بیش از 28 خانه بهداشت کارگری و ایستگاه بهگر در سطح واحدهای صنعتی،خدماتی ، معدنی و کشاورزی شهرستان مهاباد
2-معاینات شغلی اعم از بدو استخدام،دوره ای،اختصاصی و رانندگان توسط طب کار بخش دولتی و خصوصی به تعداد 8000نفر شاغل
3-انجام بیش از 8000 مورد بازرسی بهداشت حرفه ای از کارگاهها و کارخانجات تحت پوشش در طول شبانه روز
4-شناسایی، اندازه گیری و کنترل عوامل زیان آور محیطهای صنعتی به تعداد 700 مورد
5- بررسی مشاغل سخت و زیان آورمتقاضیان به تعداد 3000 مورد بازرسی
6-کنترل سیلیس در معادن سیلیس مهاباد با روشهای فنی و مهندسی
7-برگزاری کلاسهای آموزشی برای شاغلین کارگاههای قالیبافی و سایر صنوف کارگاهی به تعداد 1500 نفر شاغل و صدور گواهی آموزشی مربوطه
8-انجام بازرسی و نظارت کارگاهی در کارگاههای کمتر و بالاتر از 20 نفر شاغل در ساعات غیراداری به تعداد 650 مورد
9- معرفی متخلفین از قانون کار و ذیل فصل چهارم این قانون به مراجع قضایی و الزام نامبردگان به رفع نواقصات بهداشتی
10-همکاری با واحد بهداشت محیط در نمونه برداری از آب شرب واحدهای صنعتی شهرستان به تعداد 15 مورد
11- پیگیری و انتقال کارگاههای صنفی مزاحم از سطح شهر به خصوص بازار روز به شهرک صنفی کاوه
12-تاسیس شرکت خصوصی خدمات مهندسی بهداشت حرفه ای(سطح دو) در مهاباد و ارائه خدمات مهندسی بهداشت حرفه ای به کل کارخانجات استان
13-برگزاری همایش بهداشت حرفه ای شهرهای جنوب استان
14-نظارت بر عملکرد شرکتهای خصوصی خدمات طب کار و مهندسی بهداشت حرفه ای در سال 97 به تعداد 10 مورد و ارائه تذکرات جهت اجرای بخشنامه های طب کار و بهداشت حرفه ای
15- برگزاری جلسات کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در واحدهای تحت پوشش در سال 97 به تعداد 400 کمیته
16- انجام بیش از 50 مورد پایش از مراکز خدمات جامع سلامت شهر، روستا و خانه های بهداشت روستایی و پایش کلیه خانه های بهداشت کارگری و ایستگاههای بهگر و تکمیل چک لیست های مربوطه
مسئول گروه بهداشت محیط و حرفه ای: رحیم ایزدمهر
مسئول واحد بهداشت حرفه ای: مهدی سیدیان